Δημιουργικό παιχνίδι vs Ηλεκτρονικών

Ένα από τα συνήθη φαινόμενα στην σημερινή εποχή είναι η  ύπαρξη πολλών ηλεκτρονικών παιχνιδιών σε κάθε σπίτι. Το δημιουργικό και ανέμελο παιχνίδι έχει αντικατασταθεί από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα video games. Είναι γεγονός ότι η εποχή που διανύουμε παρουσιάζει πολλές δυσκολίες και αρκετούς κινδύνους. Ειδικά τα παιδιά, λόγω της ηλικίας τους, δεν διαθέτουν ούτε την εμπειρία να αντιληφθούν τους κινδύνους που τυχόν εγκυμονούν , αλλά ούτε και την εμπειρία για να τους διαχειριστούν. Το γεγονός αυτό οδηγεί πολλούς γονείς, στο να στερούν από τα παιδιά τα δημιουργικά παιχνίδια  και να τα αντικαθιστούν με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η υπερπροστατευτικότητα τους και ο φόβος τους, για τυχόν κινδύνους που μπορεί να ενυπάρχουν σε διάφορες δραστηριότητες, τους οδηγεί, συνειδητά ή ασυνείδητα, στο να προσφέρουν στο παιδί κάθε ηλεκτρονικό μέσο, προκειμένου το παιδί να είναι εντός του σπιτιού και εκείνοι να αισθάνονται ήρεμοι. Είναι, όμως, πραγματικά σωστή αυτή η τακτική; Ας δούμε τι μπορεί να τους προσφέρει το δημιουργικό, το αληθινό παιχνίδι συγκριτικά με τα ηλεκτρονικά.

Τόσο στις μικρότερες όσο και στις μεγαλύτερες ηλικίες το παιχνίδι είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη του παιδιού. Από τους πρώτους μήνες της ζωής τους τα παιδιά ασχολούνται με διάφορα παιχνίδια, προκειμένου να ψυχαγωγηθούν και να αναπτύξουν διάφορες δεξιότητες τους. Αυτή η ανάγκη δεν παύει να υπάρχει, όμως, όσο μεγαλώνουν τα παιδιά. Το δημιουργικό παιχνίδι μπορεί να αποτελέσει ένα ιδιαίτερα σημαντικό ψυχοπαιδαγωγικό, κινητικό, συναισθηματικό μέσο με στόχο την ομαλή και άρτια ανάπτυξη του παιδιού. Οι λόγοι είναι πολλοί και ποικίλοι, όπως θα δούμε στην συνέχεια.

Όσον αφορά το ατομικό παιχνίδι, μέσα από αυτό τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν την φαντασία τους και να οξύνουν την αντιληπτική τους ικανότητα. Καλούνται να θέσουν κανόνες για την σωστή διεκπεραίωση του παιχνιδιού. Αναλαμβάνουν ευθύνες που πρέπει να  φέρουν εις πέρας. Ακόμα κι αν πρόκειται για παιχνίδι όμως, η ανάληψη ευθυνών είναι ιδιαιτέρως σημαντική για την ζωή τους. Επιπλέον, τα δημιουργικά παιχνίδια είναι αποτέλεσμα δικό τους και αυτό ενισχύει την αυτοπεποίθηση τους και δυναμώνει τον χαρακτήρα τους. Νιώθουν ικανοί και προθυμοποιούνται οικειοθελώς να ασχοληθούν με κάτι παρόμοιο. Χαίρονται με το δημιούργημα τους και αυτή την ευχαρίστηση μπορούμε και εμείς, ως ενήλικες, να την ενισχύσουμε με την υποστήριξη μας. Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να μπορούν να ανακαλύψουν ένα παιχνίδι, έχοντας στην διάθεσή τους ένα απλό ύφασμα.

Από την άλλη πλευρά, τα ομαδικά παιχνίδια έχουν και εκείνα της δική τους βαρύτητα. Τα παιδιά αποτελούν μέλος μια παρέας ή ομάδας και καλούνται να αναπτύξουν διάφορες τεχνικές και δεξιότητες, προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις κάθε ομάδας. Αναπτύσσουν το ομαδικό τους πνεύμα και μαθαίνουν να συνεργάζονται αρμονικά με άλλα άτομα. Βιώνουν την σημασία του να ανήκουν σε μια ομάδα και να είναι αποδεκτά μέλη από αυτή. Παύει πλέον να υπάρχει η ατομική και εγωκεντρική θεώρηση των πραγμάτων, η οποία αντικαθιστάται από την ομαδική συνεργασία. Λέγοντας, ωστόσο, ομαδικά παιχνίδια αναφερόμαστε σε μια αθλητική ομάδα, ένα σύλλογο, μια παρέα παιδιών, που μπορεί να παίζει στην αυλή ή και στην πυλωτή μια πολυκατοικίας,  ενώ ακόμα και τα αδέρφια αν παίζουν μεταξύ τους μπορούν να αποτελέσουν μια μικρή ομάδα.

Είναι πασιφανές, λοιπόν, ότι το ανέμελο και δημιουργικό παιχνίδι μπορεί να προσφέρει πολλά σε ένα παιδί και να ενισχύσει σημαντικά την προσωπικότητα του. Το παιδί δεν προσκολλάται μπροστά σε μια οθόνη, καθισμένο στον καναπέ ώρες ατελείωτες. Δεν του παρέχεται «μασημένη τροφή» όπως, στα video games. Είναι ενεργό μέρος μια δραστηριότητας, ενός παιχνιδιού και όχι απλά ένα πιόνι στην εκτέλεση συγκεκριμένων κινήσεων. Αναπτύσσει την ενσυναίσθηση του και καλείται να αντιμετωπίσει τόσο την ήττα όσο και την νίκη του, με τρόπο που να μην προσβάλλει τον συμπαίκτη του. Αν κάτι δεν του αρέσει, αναγκάζεται ασυνείδητα να τροποποιήσει το παιχνίδι του, ώστε να ανταποκρίνεται στην αρέσκεια του.

Αναμφίβολα, τα δημιουργικά παιχνίδια δεν έχουν τα εφέ, τα χρώματα, την πλοκή που μπορεί να υπάρχει σε ένα video game. Όλα αυτά, όμως, μπορούν να θεωρηθούν αμελητέα αν σκεφτεί κανείς το πιο σημαντικό τους μειονέκτημα: μπορεί να είναι φαντασμαγορικά, αλλά δεν είναι η πραγματική ζωή αυτή. Όλα είναι εικονικά και το παιδί μεγαλώνει μέσα σε έναν εικονικό και ψεύτικο κόσμο. Το ζητούμενο, ωστόσο, είναι το παιδί να μάθει να ζει στον αληθινό κόσμο, γιατί όταν από παιδί θα γίνει ενήλικας θα πρέπει αν αντιμετωπίσει τον αληθινό κόσμο. Θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνθήκες της καθημερινότητας με εφόδια, τα οποία δεν αποκτούνται από την μία μέρα στην άλλη, αλλά οικειοποιούνται από το παιδί σταδιακά με την  πάροδο του χρόνου, από τους πρώτους μήνες της ζωής του.

Θα είναι χρήσιμο, λοιπόν, να προσπαθήσουμε να μειώσουμε τις φοβίες μας και να δώσουμε στα παιδιά την ευκαιρία να γνωρίσουν τον αληθινό κόσμο. Σίγουρα οι κίνδυνοι είναι πολλοί και ποικίλοι, αλλά μέσα από αυτούς τα παιδιά θα αποκτήσουν βιώματα και εμπειρίες, προκειμένου να ζήσουν μετά ως πιο ολοκληρωμένοι άνθρωποι. Από μικροί χτίζουμε τις βάσεις, για να τις χρησιμοποιήσουμε αργότερα. Άλλωστε, όσοι κίνδυνοι και αν εγκυμονούν, όσες φοβίες και αν έχουμε εμείς, ως ενήλικοι, για την ασφάλεια τους, πάντα μπορούμε να βρούμε διεξόδους. Διεξόδους που να μην υπάρχει μεγάλος κίνδυνος, αλλά ταυτόχρονα να δίνουμε το περιθώριο στο παιδί να ασχοληθεί με κάτι δημιουργικό. Πάνω απ’ όλα δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι και εμείς υπήρξαμε παιδιά. Παιδιά που παίξαμε στους δρόμους, που τρέχαμε, που είχαμε παρέες, που κάναμε λάθη, που διασκεδάσαμε και χαιρόμασταν με τα παιχνίδια μας, παιδιά που μεγαλώσαμε χωρίς ηλεκτρονικά παιχνίδια. Μπορούμε αυτό να το προσφέρουμε και στα δικά μας παιδιά, κι ας είναι άλλης γενιάς. Η ανάγκη για διασκέδαση είναι η ίδια, και οφείλουμε να προσπαθήσουμε να την ικανοποιήσουμε με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο και μέσο. Έτσι μεγαλώσαμε και εμείς. Έτσι αποκτήσαμε εμπειρίες και μάθαμε να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της μετέπειτα ζωής μας.

Από την  Αρβανιτάκη Γιώτα